Hansı məhsul və xidmətin qiyməti hansı qurum tərəfindən tənzimlənir?

Azərbaycanda dövlətin qiymət tənzimlənməsi siyasəti vətəndaşların maliyyə sabitliyini təmin etmək və sosial rifahı artırmaq məqsədi daşıyır. Bu istiqamətdə həyata keçirilən tədbirlər, ölkədə bir sıra məhsul və xidmətlərin qiymətinin müəyyənləşdirilməsində mühüm rol oynayır. Həm istehsalçının, həm də istehlakçının maraqlarını balanslaşdırmağa yönələn qiymət tənzimlənməsi siyasəti bir çox ölkələrdə olduğu kimi Azərbaycanda da dövlətin nəzarəti ilə həyata keçirilir və müvafiq qurumlar tərəfindən idarə olunur. Lakin, ölkədə bu sahədə fəaliyyət göstərən qurumların iş mexanizmi, tənzimlənən məhsul və xidmətlər barədə yetərli məlumatın olmaması vətəndaşlarda müəyyən çaşqınlıq yaradır. Bu da göstərir ki, ölkədə dövlət tərəfindən qiymət tənzimlənməsi ilə bağlı məlumatlılığın artırılmasına ehtiyac var.

"carciTV" xəbər verir ki, Azərbaycanda qiymət tənzimlənməsi siyasətinin əsas prinsipləri və bu prosesin həyata keçirilməsində qurumların rolu barədə araşdırma aparılib.

Qiymətlərin dövlət tərəfindən tənzimlənməsi cəmiyyət üçün strateji məqsəd daşıyır və dövlətin qiymət siyasətini formalaşdırır. Dünyanın bir sıra ölkələrində bəzi məhsul və xidmətlərin qiymətinin tənzimlənməsi məqsədilə müvafiq qurumlar fəaliyyət göstərir. Azərbaycanda da50-dən çox mal və xidmətin qiyməti dövlət tərəfindən tənzimlənir. Onlara qiymət qoyulanda istehsalçının həmin məhsul və xidmətə çəkdiyi xərclər, həm də mənfəət amili nəzərə alınır. Bu məsələdə dövlət iqtisadi siyasət həyata keçirməklə yanaşı, həm istehlakçının, həm də istehsalçının maraqlarını nəzərə alır. Bununla da həmin məhsul və xidmətlərə görə istehsalçılarla istehlakçılar arasında münasibətlər tənzimlənmiş olur.

Hazırda Azərbaycanda müxtəlif sahələrdə dövlət tərəfindən qiymət tənzimlənməsini3qurum yerinə yetirir:

Nazirlər Kabineti

Tarif (qiymət) Şurası

Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat Nazirliyi

Nazirlər Kabinetitikinti, memarlıq və şəhərsalma sahəsində xidmətlər, avtomobil parklanmasına görə ödəniş, icbari tibbi sığorta tarifləri, baytarlıq və fitosanitar xidmətlər, dövlət mənzil fondundan istifadə haqqı və digər məsələlərlə bağlı tənzimləmə aparır.

Tarif (qiymət) Şurası"Aİ-92”benzini, dizel, elektrik enerjisi, təbii qaz, su və istilik təchizatı, tələbə qəbulu və dövlət qulluğu üzrə imtahanlar kimi məsələlərlə bağlı qiymətləri tənzimləyir, dövlət qeydiyyatına alınmış dərmanların yalnız qiymətinin yuxarı həddini müəyyən edir.

Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat Nazirliyi metroda, avtobusda gediş qiymətlərini, telefon rabitəsi, dəmir yolu və dənizlə tranzit yükdaşımalar, hava nəqliyyatı ilə ölkə ərazisində yük, sərnişin daşıma və s. xidmətlərin qiymətini tənzimləyir.

"Aİ-95”, maye qaz, sıxılmış qaz (CNG), koks, istilik enerjisi və istilik təchizatı üzrə qeyri-əhali qrupu üzrə qiymətlər isə sərbəst şəkildə, tələb-təklif əsasında tənzimlənir.

Ölkə Prezidentinin Fərmanına əsasən, 2023-cü ilin sentyabrın 2-dэn nəqliyyat və rabitə sahəsi ilə bağlı qiymət tənzimləmələri Tarif  Şurasından alınaraq Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat Nazirliyinə ötürülüb.

Mütərəqqi beynəlxalq təcrübə və dövlətin sosial-iqtisadi siyasəti nəzərə alınaraq, tənzimlənən qiymətlərin tətbiq edildiyi sahələrdə dövlət tənzimlənməsinin təkmilləşdirilməsi istiqamətində tədbirlər davam etdirilir.

Yuxarıda qeyd olunan üç qurumun tənzimlədiyi məhsul və xidmətlərlə bağlı ətraflı məlumat aşağıdakı cədvəldə verilib: